លាតសន្ធឹងកណ្ដាលព្រៃជ្រៅនៃប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ប្រាសាទដ៏ចម្លែកមួយមានសណ្ឋានដូចជាមាន់យក្សមួយក្បាល។ អគារដែលត្រូវបានគេបោះបង់យូរយារនេះ អ្នកស្រុកបានហៅឈ្មោះថា ហ្គេរ៉េចាអាយ៉ាម ឬ «ព្រះវិហារមាន់»
តាមរយៈចម្លាក់ត្រី ជាក្បាច់ត្រឡោតទាបនៃប្រាសាទបាយ័ន ព្រលានព្រះគម្លង់ និងប្រាសាទអង្គរវត្ត យើងឃើញមានការពិពណ៌នានូវប្រភេទត្រីទឹកសាបខ្មែរជាច្រើនឥតគណនា ដូចជា ត្រីព្រួល ត្រីគ្រុំ ត្រីគល់រាំង ត្រីអណ្ដែង ត្រីឆ្ដោរជាដើម
ប្រាសាទថ្មដ៏ធំមួយនេះ គឺជាប្រាសាទចតុមុខ ដែលប្រាសាទនេះស្ថិតនៅ ក្នុងភូមិតាសែង ឃុំរណសិរ្ស ស្រុកសង្គមថ្មី ខេត្តព្រះវិហារ។ ប្រាសាទមួយនេះមាន អង្គដែលតំណាងដូចព្រះពុទ្ធ ព្រះអាទិទេពដែលបែរទៅកាន់ទិសធំៗទាំងបួន
ឡេ ឌឹកអាញ់ (កើតនៅឆ្នាំ១៩២០) គឺជាអ្នកនយោបាយ និងជាឧត្តមសេនីយ៍ ដែលបានធ្វើជាប្រធានាធិបតីវៀតណាមចន្លោះឆ្នាំ១៩៩២ ដល់ឆ្នាំ១៩៩៧។ គាត់ត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាអ្នកអភិរក្សដ៏រឹងត្អឹងបំផុតមួយរូប
តើលោកអ្នកចង់ដឹងរឿងពិតទាក់ទងមនុស្សបុរាណដែរឬទេ ដែលមានរយៈពេលជាង៥០០០ឆ្នាំមុន ហើយចង់ដឹងពីជិវិតរបស់មនុស្សនាសម័យនោះទេ?
លោក សូលូន Solon (638 BC–558 BC) គឺជារដ្ឋបុរស ជាអ្នកបង្កើតច្បាប់ និងជាអ្នកនិពន្ធ កំណាព្យនៃទីក្រុងអាតែន(ក្រិក)ដ៏ល្បីល្បាញ ធ្លាប់បានស្តាប់លឺដោយចៃដន្យអំពីដំណើរ រឿងនៃទីក្រុងអាត់ឡង់ទីសAtlantis ពីអ្នកកាន់សាសនាជនជាតិអេហ្ស៊ីបដែលធ្លាប់បានទៅដល់ទៅក្រុងអាត់ឡង់ទីស Atlantis
រូបចម្លាក់ក្រុមអ្នកចម្បាំងចិនជាង៦០០០នាក់ ត្រូវបានគេសាងសង់ឡើងជាង ២២០០ឆ្នាំកន្លងទៅ ស្ថិតនៅក្រោមផ្នូរអធិរាជ Qin Shi Huang ដែលជាអ្នកគ្រប់គ្រងដើម្បីបង្រួបបង្រួមប្រទេសចិនជំនាន់ឆ្នាំ ២២១ ដល់ ២០៧ មុនគ្រិស្តសករាជ
កន្លងមកមានការរកឃើញដានជើងផូស៊ីលដាយណូស៊័រនៅតាមតំបន់ឆ្នេរ«Sussex» ចក្រភពអង់គ្លេស ពិសេសតំបន់នៅជុំវិញក្រុងបុរាណHastings
សារព័ត៌មានបរទេសកាលពីពេលថ្មីៗកន្លងមកផ្សាយថា ថេសសាឡូ នីគី(Thessaloniki) ជាក្រុងកំពង់ផែ និងមជ្ឈមណ្ឌលពាណិជ្ជកម្មដ៏យូរលង់ជាច្រើនរយឆ្នាំរបស់ក្រិក បច្ចុប្បន្នបានក្លាយជាទីតាំងបុរាណវិទ្យាមួយ
អ្នកបុរាណវិទ្យាពីមហាវិទ្យាល័យ«Van Yuzuncu Yil» សហការជាមួយក្រុមអ្នកមុជទឹករកឃើញប្រាសាទអាយុជាង៣០០០ឆ្នាំ នៅក្នុងបឹង«Van» ប្រទេសតួកគី ។ តាមការសន្និដ្ឋានប៉មប្រាសាទដែលរកឃើញនោះសាងសង់ក្នុងសម័យអរិយធម៌«អារ៉ាទូ»នៃយុគសម័យថ្ម(iron age) ក្នុងចន្លោះពី៦០០ដល់៩០០ឆ្នាំមុនគ្រិស្តសករាជ ។ លោក Tahsin Ceylan ប្រធានក្រុមអ្នកមុជទឹកថ្លែងថា «អ្នកមុជទឹក និងអ្នកបុរាណវិទ្យាធ្លាប់ដឹងពីភូមិសាស្ត្រនៃបឹងនោះបានបញ្ជាក់ប្រាប់ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវថាគ្មានប្រទះឃើញអ្វីច្រើននៅបាតបឹងទេ ប៉ុន្តែក្រោយមកក្រុមការងារប្រទះឃើញគ្រោងសំណង់បាក់បែកប្រហែល១គីឡូម៉ែត្រ ។ ទោះបីជាគ្រោងសំណង់នោះនៅខាងក្រោមបឹងអស់រយៈពេលយូរជាច្រើនសតវត្សក៏ដោយ ប៉ុន្តែឃើញជួរកំផែងការពារយ៉ាងច្បាស់ មានកម្ពស់ប្រហែល៣ទៅ៤ម៉ែត្រ ។ អរិយធម៌ និងប្រជាជនជាច្រើនបានតាំងលំនៅឋានជុំវិញបឹងនោះ និងមានវត្ថុដ៏អាថ៌កំបាំងជាច្រើនទៀត យើងកំពុងរិះរកពីអាថ៌កំបាំងរបស់បឹងនេះ ខណៈពេលបឹង«Van»មានប្រវត្តិយូរជាង៦សែនឆ្នាំ »។ ប្រធានក្រុមអ្នកមុជទឹកបានថ្លែងថា «ជារឿងដ៏អស្ចារ្យមួយដែលឃើញប្រាសាទនៅខាងក្រោមទឹក អ្នកបុរាណវិទ្យានឹងត្រួតពិនិត្យពីប្រវត្តិរបស់ប្រាសាទនោះ និងបង្ហាញទិន្នន័យឱ្យដឹងបន្តទៀត » ។ អារ៉ាទូ (Arartu) ដែលស្គាល់ក្នុងឈ្មោះ«Van»ជាប្រទេសបុរាណដ៏ធំលាតសន្ធឹងនៅតួកគី អាមេនី និងអឺរ៉ុប ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន ហើយបឹងVanជាផ្នែកដ៏សំខាន់ក្នុងការបង្កើតអរិយយធម៌ ។ លោកអារីហ្វ ខារ៉ាម៉ាន ចៅហ្វាយស្រុក អាឌីសសេវ៉ាស ថ្លែងថា តាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវពីប្រាសាទនៅលើកដំបូងឃើញថា វាមានអាយុកាលជិត៣០០០ឆ្នាំ ហើយការរុករកឃើញលើកនេះមិនមែនលើកដំបូងរបស់ក្រុមការងារទេ ព្រោះកាលពីឆ្នាំមុនក៏ប្រទះឃើញតំបន់មួយហៅថា មាត់ភ្នំភ្លើងនៅក្រោមទឹកមានក្រឡាផ្ទៃប្រហែល២,៤គីឡូម៉ែត្រក្រឡា ៕ ប្រភព៖កោះសន្តិភាព