ប្រាសាទយាយពៅ ស្ថិតនៅក្នុងក្រុមប្រាសាទតាព្រហ្ម ទន្លេបាទី

បើយើងធ្វើដំណើរពីភ្នំពេញទៅតាមផ្លូវជាតិលេខ២ ចម្ងាយប្រមាណ ៤០ គ.ម យើងនឹងបានឃើញ​ផ្លាកសញ្ញា​នៃច្រកចូល​រមណីយដ្ឋាន​ទន្លេបាទី នៅខាងស្ដាំដៃ ដោយធ្វើដំណើរបត់ចូលតាមច្រកនោះប្រហែល ២គ.ម យើងនឹងបានឃើញស្លាកសញ្ញាបង្ហាញផ្លូវមួយទៀត ដែលតម្រូវឲ្យយើង​បត់ស្ដាំម្ដងទៀត​ក្នុងចម្ងាយ​ផ្លូវ​ប្រហែល​ជា២០០ម យើងនៅបានទៅដល់វត្តទន្លេបាទី ដែលនៅខាងមុខវត្ត យើង​ឃើញ​​មានប្រាសាទដ៏ធំមួយ នោះគឺប្រាសាទតាព្រហ្ម ហើយចំណែកនៅក្នុងបរិវេណវត្តទន្លេបាទី (វត្តទន្លេបាទីជាវត្តព្រះពុទ្ធសាសនាមួយ កសាងក្នុងឆ្នាំ១៥៧៦) នេះក៏មានប្រាសាទបុរាណមួយទៀតដែរ គឺប្រាសាទយាយពៅ។

ប្រាសាទយាយពៅ មានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងបរិវេណវត្តទន្លេបាទី ចំពីក្រោយព្រះវិហារ និងមាន ចម្ងាយ១០០ម ពីប្រាសាទតាព្រហ្ម។ ប្រាសាទយាយពៅ កសាង​ក្នុង​ទឹកដីចាស់សម័យបុរេអង្គរ នៅចុងស.វ ទី១២ ដើមស.វទី១៣ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧។ ប្រាសាទនេះបានកសាងឡើងអំពីថ្មភក់ មានរាង​ជា​ការេ ដោយ​ជ្រុង​នីមួយៗមានប្រវែង ៧ម៉ែត្រ និងបែរមុខទៅទិសខាងកើត ដោយមានអន្តរសាលមួយលយទៅខាងមុខ ហើយស្ថិតលើខឿនមួយមានកម្ពស់ប្រហែល១ម៉ែត្រ។

តាមអ្នកស្រាវជ្រោវជំនាន់មុនបានឲ្យដឹងថា ប្រាសាទយាយពៅ មានខឿនប្រាសាទព័ទ្ធជុំវិញដោយបង្កាន់ដៃនាគ តែសព្វថ្ងៃនេះ​បានបាក់ធ្លាក់​កប់ទៅ​ក្នុងដី​​អស់​ទៅ​ហើយ។ ចំពោះផ្នែកខាងលើនៃប្រាសាទបានរលុះរលំធ្លាក់ចុះក្រោម​ ហើយបើគេពិនិត្យឲ្យបានច្បាស់លាស់ គេសន្មតបានថា ប្រាសាទនេះពីដើម​មានកម្ពស់​ប្រមាណ​ជិត១៥ម៉ែត្រ តែសព្វថ្ងៃនៅសល់តែ៨ម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ។

បរិវេណនៃប្រាង្គប្រាសាទមានសិលាចារឹក នាចុងស.វទី៦ ដើម ស.វទី៧ ជាដើម ដែលគេមិនត្រូវមើលរំលង។ នៅក្បែរប្រាសាទ គេឃើញមានគំនរ​ថ្មចម្លាក់​ដូចជា​ដងខ្លួនបង្កាន់ដៃនាគ និងសមាសធាតុតុបតែងប្រាសាទខាងលើនេះ។ បើតាមលក្ខណៈនៃក្បាច់ចម្លាក់ទាំងអស់នេះគេសន្មតបានថា ប្រាសាទនេះ​ស្ថិតក្នុង​រចនាបថ​បាពួន។​

បូជនីយដ្ឋាននេះកសាងឡើងដើម្បីឧទ្ទិសចំពោះលទ្ធិពុទ្ធសាសនា និង ព្រហ្មញ្ញសាសនា។ ម៉្លោះហើយបានជានៅផ្នែកខាងត្បូង និងខាងជើង គេឃើញមាន​ឆ្លាក់​ក្បាច់​រឿងបែបព្រាហ្មណ៍និយមនៅលើក្បាច់ហោជាង។ ពោលគឺ គេឃើញមានចម្លាក់ព្រះសិវៈ ឬឥសូរដៃបួនកំពុងរាំ។ នៅចុងជើងស្តាំ និងឆ្វេង​របស់ទ្រង់​មាន​ចម្លាក់​ទេពប្រណម្យដែលលុតជង្គង់ ដៃស្ថិតក្នុងឥរិយាបទសំពះ ឬទេពប្រណម្យ។ រីឯលើក្បាច់ផ្តែរវិញ គេឃើញមានចម្លាក់តំណាងទេពប្រណម្យ ឆ្លាក់ជា​ ៣ជួរ ហើយក្នុងមួយៗជួរមានទេពប្រណម្យចំនួន៩ លើកលែងតែនៅលើជួរទី១ មានទេពប្រណម្យតែ៨ អង្គុយអមសងខាងព្រះពុទ្ធអង្គ។

អត្ថបទដោយ៖ ទី សារឿន

​ចម្លាក់​ទេពប្រណម្យ

គំនរបង្កាន់ដៃនាគ

ច្រកចូលទៅប្រាសាទតាព្រហ្ម ទន្លេបាទី